Bloed, bijen, tijd en afspraken, weer en palliatieve zorg

De tijd vliegt hier voorbij. Vandaag is het alweer 6 weken dat ik hier ben. We gaan al weer bijna aftellen. Daar moet ik voorlopig nog niet aan denken. Het is hier veel te leuk.

Een paar weken terug heb ik bloed gegeven. Ze hadden namelijk een tekort aan bloed. En een zakje op voorraad kan natuurlijk geen kwaad. De beste raad is namelijk voorraad:) Nu gebeurt het hier eigenlijk heel regelmatig dat het bloed hier erg schaars is. Het kan soms even een dag of twee duren voordat iemand bloed krijgt al heeft die dit nodig. Als er dan te weinig bloed is en er komt een patiënt binnen met bloedarmoede dan wordt er aan de familie gevraagd wie er bloed willen geven. Er moet namelijk gekeken worden of het bloed de goede bloedgroep heeft. Zo niet dan wordt er verder gezocht. Er zijn wel donoren, maar vaak komen die maar een keer en daarna zie je ze eigenlijk niet meer. Gelukkig hebben ze wel nog altijd een zak met bloed op voorraad voor een spoedoperatie, vaak een keizersnede, het is niet altijd nodig. Maar ze moeten er wel een op voorraad hebben, voor het geval dat er teveel bloedverlies is. De meeste blanken die hier wonen komen regelmatig bloed geven of zijn oproepbaar als er bloed nodig is. Wij hebben vaak een hoger HB dan de mensen hier. Doordat ik bloed gegeven heb weet ik ook mijn bloedgroep, B+, dat ik daar hier helemaal achter moet komen.

Ook heb ik de afgelopen tijd veel last gehad van bijen in mijn huis. Er zat namelijk een bijennest in mijn schoorsteen. Nadat er een tuinman was geweest om de bijen uit te roken zaten er de volgende dag alleen maar meer in huis. Hij had namelijk een klein vuurtje gemaakt en daar een oude fietsband ingegooid, en daarna de openhaard dicht geplakt. Hiermee was het vuurtje natuurlijk verstikt en had het vijf minuten gerookt. Toen dacht ik wat hij kan kan ik ook. Dus een vuur gemaakt in de kachel, en na twee minuten kwamen de eerste bijen al naar beneden vallen. De meeste dood en een paar die nog naar het raam vlogen om naar buiten te gaan. Uiteindelijk heb ik van één uur ’s middags tot ’s avonds half zeven vuur zitten stoken. Tijdens het stoken vielen er duizenden bijen naar beneden, maar ook honinggraten. Jammer van de honig, maar ik was wel alle bijen kwijt. En dat na een middagje stoken.

Tijd kan hier een wijd begrip zijn. Al spreek je hier namelijk een tijd af kan het gerust een half uur tot een paar uur later worden. Zo is het vaak ook bij de mobile clinic. We spreken vaak om negen uur af, om dan uiteindelijk om kwart voor tien naar de markt te vertrekken om daar onze lunch te kopen. Soms een levende kip die om twee uur ’s middags gebraden en wel op je bord ligt, ze smaken wel erg goed. Zo heb ik ook al vijf of zes keer geprobeerd om mee te gaan met de thuiszorg hier. Na vorige week vrijdag, poging zes om af te spreken om vandaag mee te gaan, werd er al gezegd: ‘‘het kan zijn dat ik het druk heb’’. En dat was ook vandaag weer het geval. Ze gingen vandaag niet op pad. Het komt dus een andere keer weer. Morgen moest ik maar terugkomen om te kijken of ze er dan waren om een nieuwe afspraak te maken. Zo gaat dat hier in Malawi. Tijden afspreken en afspraken maken gaat hier gewoon iets anders. Soms zeggen ze: jullie hebben een horloge, en wij hebben de tijd. En dat is zeker waar. Je wordt vanzelf makkelijker met het afspreken van tijd, en het zal waarschijnlijk ook nog wel even duren voordat ik hier de thuiszorg gezien heb.

Afgelopen weekend zijn we aan het lake geweest voor een vakantie. Het weer was alleen heel wat anders dan dat het normaal zou moeten zijn hier. We hebben hier een weekend met regen gehad. Heel extreem, we zitten midden in het droge en warme seizoen. Normaal zou de temperatuur rond de 30 tot 35 graden moeten zijn, waar het nu tot max 23 graden kwam. Gelukkig zaten we aan het lake en konden we dus nog wel zwemmen, Beach games doen, van een rots afspringen en snorkelen. In Ekwendeni was er anders niks te doen en zaten we heel de dag met een boek op de bank. Normaal gesproken kan dit eind november wel eens voorkomen dat er een verdwaalde bui is, maar dit had niemand verwacht. Het is wel goed voor het gewas en de tuin. En vandaag is het weer normaal weer met normale temperaturen, zo rond de 30 graden. In november zal de temperatuur nog een paar graden hoger zijn en komt het dan vaak boven de 35 graden uit. Erg lekker als je aan Nederland denkt waar het nu steeds kouder word.

Dan hebben we ook nog de palliative care room. Ze zijn druk bezig met het verbouwen. Vorige week is de deur dichtgemaakt en hebben ze het gat dicht gemetseld en gestuct. Ze zouden vorige week ook al gaan verven, maar dat was vandaag nog niet gebeurd. Ze moeten ook nog een gat in het plafond en de deur dichtmaken en dan kunnen we gaan verhuizen. Na vandaag op zoek te zijn geweest voor de aannemer van het ziekenhuis en die uiteindelijk gevonden te hebben is er afgesproken dat we er donderdag in kunnen. Dit is natuurlijk de vraag, maar het zou natuurlijk wel leuk zijn. Zo moet je iedere dag even langs om de vinger aan de pols te houden, anders duurt het nog een aantal weken.

Ook heb ik geprobeerd om foto’s erop te zetten, maar het was nog niet gelukt. Misschien dat het vandaag wel lukt.

Groeten uit Malawi,

Hans

Malawi van verschillende kanten

Vandaag is het alweer een maand dat ik in Malawi zit. Volledig gewend aan het ritme van hier. Lekker gesetteld en al weer heel wat ervaringen rijker, want er gebeurt hier altijd wel wat, of juist niet.

Bijna twee weken terug vroeg dr. Anneke aan mij of ik mee wilde gaan helpen met het opruimen van de storerooms van het ziekenhuis. Er waren namelijk gasten uit de USA geweest en die hadden gezegd dat het heel erg nodig moest worden opgeruimd. Anders zouden er geen spullen meer worden geleverd, na een korte vergadering was het al gauw besloten. De bezem moet er grondig door. Nou leek het me wel een uitdaging om het daar een begin te gaan maken met opruimen, niet wetend wat we daar allemaal gingen tegenkomen. Heel veel oude spullen die we in het ziekenhuis niet gebruiken, en daar oud liggen te worden. Medische spullen die over datum zijn, en sommige al een heel poosje, 1998J. Als het rustig was op de afdeling waar ik werk zou ik op gaan ruimen, en aangezien het hier in het ziekenhuis best rustig is heb ik daar al wat ochtenden en middagen versleten. Na de ochtendoverdracht vroeg de matron (hoofdverpleegkundige) of ik nog even mee kon naar de storerooms, er was namelijk een container onderweg en we moesten kijken waar we die spullen neer konden zetten, eigenlijk is er helemaal geen plek meer, maar ze zei dan doen we het in de looppaden. Ze had gezegd de container is onderweg, dus ik dacht bij mezelf, o die zal volgende week wel komen. Maar dat was het geval niet. Toen ik de deur uitliep stond die er al, verrassing. Toen zakte de moet een beetje in de schoenen. Zo krijgen we de storeroom nooit opgeruimd. Gelukkig kwamen er maar 12 dozen uit voor ons en de rest was voor andere ziekenhuizen, gemeentes en scholen. Maar met de wetenschap dat er nog een andere container onderweg is naar Malawi moeten we gaan opschieten met het opruimen van de storeroom voordat deze er is. Nu zijn we volgende week van plan om er met vijf of zes personen een week lang op te gaan ruimen. Hopelijk gaat het lukken.

Naast dit zie ik natuurlijk ook andere dingen. Gelukkig maar.

Zo gingen we met de palliatieve zorg weg en kwamen we onderweg iemand al kruipend op zijn rug op de weg tegen, ze zeiden iemand met mental illness. Hij had die dag ervoor in het ziekenhuis gelegen en was terug naar huis gestuurd, omdat ze hem niet verder konden behandelen. Hij moet eigenlijk naar een mental health centre, een van deze centrums zit in Mzuzu. Maar hier zal waarschijnlijk geen geld voor zijn. De jongen wilde niet van de weg af. Er werd door familie en omwonende geprobeerd hem van de weg af te halen, maar dit lukte niet. Dan is het toch makkelijk om zo’n grote auto te hebben, we zijn er langs gereden via de berm van de weg. Hierin zie je dat de armoede ook voor zulke jongeren groot is. Hij wordt vaak verstoten door familie en licht heel de dag op de weg. Op de terugweg lag hij er weer, alleen toen alleen. Verder is de armoede ook goed te zien in het buitengebied, al ga je weg met de palliatieve zorg of mobile clinic. Mensen die soms een paar kilometer moeten lopen voor water, en dan is vaak het water van slechte kwaliteit. Maar ook de hutjes waar ze in leven zijn erg armoedig. De gaten in het rieten dak, half afgebouwde hutjes, omdat het geld op is. Er wordt wel geprobeerd om zorg hier zo laagdrempelig mogelijk te maken door gratis zorg te leveren, en soms zelfs het gratis verstrekken van sommige medicatie.

Naast dit allemaal heeft Malawi ook mooie kanten. Afgelopen zaterdag ben ik naar het Lake geweest. Echt schitterend. Helder blauw water, en tussen de rotsen zwemmen allemaal mooie gekleurde vissen. Het is heerlijk om even een dagje te verkoelen aan het Lake. Volgend weekend hopen we een weekend ernaartoe te gaan, om ‘vakantie’ te houden. Dat zal vast fijn worden aangezien het weer hier langzaamaan warmer gaat worden, en het kwik al boven de dertig graden komt.

Ook is het hier vaak heel gewoon dat de stroom er regelmatig af is. Ook tijdens het schrijven van deze blog was de stroom er weer af. Je went er aan, en het heeft ook wel wat. Je zit te eten met kaarslicht, als het al gelukt is om eten te koken. Want al is er geen stroom dan kan je ook niet koken. En ook het water is er regelmatig af. Dus douchen zit er dan ook niet in. Ja, het hoort er gewoon bij. Dat is ook Malawi.

Groeten uit Ekwendeni,

Hans

Echt Malawi

Na m’n vorige blog is er alweer heel wat gebeurd en beleefd. Zo heb ik de verschillende afdelingen van het ziekenhuis gezien en ben ik ook naar het buitengebied geweest met de mobile clinic en de palliatieve zorg. Dit is echt leuk om te doen. Je ziet hierbij ook de mooiste plekken van Malawi. Met de mobile clinic over zandwegen naar de eindbestemming toe. Flink hobbelen over al de wegen voor je er bent. En als je er bent staan er heel veel vrouwen met kinderen te wachten totdat ze worden geholpen door de medewerkers van het ziekenhuis bij het wegen van de kinderen en het vaccineren. Maar ook zwangere vrouwen die worden gescreend en bij de 8^e maand naar het ziekenhuis worden gestuurd.

Ook ben ik mee geweest met de palliatieve zorg. Het is na een vergadering weer een beetje nieuw leven ingeblazen. Dat heb je hier wel een in Malawi, het verstoft een beetje, er wordt wat minder naar omgekeken, en langzaam aan wordt het bijna niet of niet meer gedaan. Nu zit er weer een beetje leven in de brouwerij. Ze krijgen een nieuw kantoor waar ze spreekuur kunnen gaan houden. Het oude was namelijk veel te klein en weer meer als opslagplaats gebruikt. Hier ga ik hun bij helpen. Hoe we het kantoor het beste kunnen indelen, maar ook het ontwikkelen van materiaal wat ze kunnen gebruiken bij het bezoeken van patiënten en het daarna her-bezoeken. Maar ook protocollen voor de pijnbestrijding binnen de palliatieve zorg. De dag dat ik met hen op pad geweest ben was erg leuk om te beleven. We hebben 3 patiënten bezocht die alle 3 weer iets anders hadden en waarvan er 2 nieuw waren aangemeld. Ze hebben een heel gesprek met de mensen en hun familie over de ziekte en over de sociale situatie. Aan het einde van het bezoek doen ze ook bidden met de patiënt. Heel bijzonder om dat hier mee te maken. Het is hier heel normaal om dat te doen. Zouden we in Nederland zeker niet zomaar doen. Je zou ook vreemd aangekeken worden als je het zou doen.

Toen was het bijna weekend aangebroken, het was vrijdag 19 september. Ik ging samen met nog 3 andere Nederlanders op safari in Vwasa. Echt super mooi om mee te beleven. We gingen om half een 1 ’s middags weg. Het is ong. een ruim uur rijden als je normaal doorrijdt, maar we gingen met een Malawiaanse auto. Dat gaat niet zo snel en je hoort van alles rommelen onder de auto, dat je denkt wat zou dat nou weer zijn. Ook moet je onderweg een stuk of 4 keer stoppen om water in de koelmotor bij te vullen omdat deze kapot is. Al met al waren we er 4 uur. We hebben toen nog een drive safari gedaan en zagen heel veel nijlpaarden, antilopen, bushbucken en een hoop tse tse vliegen. Je moet daar erg mee oppassen, ze kunnen namelijk een slaapziekte bij zich hebben. We hebben ook de zonsondergang gezien, wat erg mooi is. We reden in het donker terug naar het huisje waar we gingen slapen. En vonden het wat jammer dat we geen olifanten hadden gezien. Tot er plots een voor de auto stond. Gauw alle lichten uit en iedereen muisstil, er bleek namelijk een kudde het pad over te steken waar we overheen reden. We konden geen foto’s maken want het was te donker en een flits gebruiken is geen slim idee al heb je een olifant voor de auto staan.

De volgende dag zouden we om kwart voor 6 een klein ontbijt doen om daarna op wandelsafari met een gids te gaan. Deze was een klein half uurtje te laat, wat hier erg normaal is. We zouden een safari hebben van ong. 2 uur. We zagen alleen antilopen en bushbucken waren we een half uur verder en toen hoorden we een geweer schieten. Helaas we moesten terug. Als we de stroper tegenkwamen moest de ranger achter hem aan en stonden wij daar alleen. En als er dan olifanten kwamen, die we erg graag wilden zien. Was dat te gevaarlijk voor ons. Terug bij de hut hebben we eerst goed ontbeten om daarna maar met de auto een safari te gaan doen. We hebben een goede 2 uur rond gereden en zagen van alles behalve de olifanten. Uiteindelijk zagen we ook de ranger terugkomen met de stroper, hij had een bushbuck geschoten, waarschijnlijk om er geld aan te verdienen voor eten voor zijn familie. Ook vroegen we of er nog een kans was dat we de olifanten nog konden zien vandaag. ze zeiden waarschijnlijk pas om 3 uur in de middag dat ze dan naar het meer kwamen om te drinken. We wilden om 2 uur weg gaan om voor het donker weer terug in Ekwendeni te zijn. We zaten rond 12 uur bij de hut waar we geslapen hadden gezellig met elkaar te kletsen toen een van ons die bij een ander hutje zat riep: ’’daar de olifanten’’. Wij dachten dat is een grapje en konden ze niet zien door de bosjes die ervoor zaten. Maar we zagen dat 2 andere mensen die bij weer een ander hutje zaten met een verrekijker zaten te kijken en zaten te wijzen. Dus toch maar even voorbij het bosje gegaan en toen zagen we een hele kudde olifanten die kwamen drinken bij het meer. De ranger zei dat ze waarschijnlijk langs het meer naar de andere kant zouden lopen en dus langs de huisjes zouden komen. Nadat de olifanten ongeveer een kwartier gedronken hadden rende er een paar terug het bos in waarna de rest volgde. We weten niet waarom, maar we hebben ze even gezien. Later die middag gingen we terug. Dit was natuurlijk ook weer iedere keer stoppen om de koelmotor bij te vullen. En we zijn net weer teruggekomen in Ekwendeni. Het benzinepeil stond onder het rood, maar ja het is zonde om te veel benzine te tanken in je auto. Beter iets te weinig dan iets te veel. Met de hele safari beleef je echt Malawi.

Deze week Heb ik een dag bij de OPD (Out Patient Department) gewerkt. Dit lijkt een beetje op de polikliniek en huisartsenpost. Patiënten komen hier met hun gezondheidsproblemen om er medicijnen voor te krijgen, of hun wond te laten verbinden. Ook doen ze hier malaria en bloed testen. Erg leuk om te doen. Je bent in de ochtend constant bezig en in de middag heb je soms geen patiënten en soms een stuk of 5, dus eigenlijk heel weinig.

Verder zou ik ook nog met de thuiszorg meegaan. Maar het was HIV-testweek en daar hadden ze het erg druk mee. Hierdoor gingen ze uiteindelijk helemaal niet weg. Dus ik hoop dat ik binnenkort wel met hun mee kan. We gaan het zien. Dat is ook echt Malawi, de ochtend dat je zou gaan wordt er gezegd er is niemand die gaat vandaag, helaas, misschien een volgende keer.

Ik hoop vandaag foto’s op de blog te zetten, maar ik heb het pas ook al geprobeerd en het lukt niet met het uploaden. Internet laat hier niet alles toe. Ik blijf het proberen en jullie zien het vanzelf.

Groeten,

Hans

Eerste Weekje!

Vorige week maandag begon de lange reis naar Malawi. Allereerst afscheid nemen van de familie en vrienden en daarna het vliegtuig in. De lange reis verliep gelukkig voorspoedig. Geen vertragingen, alle vluchten gehaald en mijn bagage is ook aangekomen. Om half 1 stond ik buiten bij de airport van Lilongwe waar ik de Malawiaanen ontmoette die ook bij ons in Nederland waren. We zouden met 2 auto’s naar Ekwendeni toe gaan waar we werden verwacht. Na driekwartier gewacht te hebben kwam de 1^e auto, toen was het nog wachten op de 2^e auto waarmee ik mee zou gaan. Dit duurde nog een kwartier en toen werd er nog verteld dat we de auto in de hoofdstad Lilongwe moesten omwisselen. Dit is ong. een half uur rijden van de airport vandaan. Hier hebben we uiteindelijk nog geluncht en na een aantal uur in de stad verbleven te hebben vertrokken we om half 4 vanuit Lilongwe waarna het nog eens 5 uur rijden was naar Ekwendeni. Een hele belevenis de reis. Veel indrukken van de natuur en cultuur te hebben gehad en vermoeid van de reis kwam ik rond half 9 in de avond aan in Ekwendeni bij Tjerk en Marieke. Voor Malawiaanse begrippen was de reis tot laat in de avond. Het is hier namelijk om 6 uur ’s avonds al donker. Later op de avond ben ik naar de guesthouse gegaan waar ik de eerste nachten zal verblijven totdat het huis waar ik hoop te gaan wonen vrij is.

De volgende dag zag ik voor het eerst Ekwendeni bij het daglicht. Het is een hele aparte beleving om hier te zijn. Voor het eerst ook in Afrika. De gastvrijheid is hier heel bijzonder. Iedereen begroet elkaar. Alle eerste indrukken van hier zijn overweldigend. De verhalen om van de Malawiaanen die in Nederland zijn geweest zijn ook heel bijzonder over wat hun juist heel bijzonder vonden of juist niet. Het is ook erg wennen aan de taal, een hele omschakeling om zo voor jezelf alles te moeten vertalen, maar ook alles wat je wilt zeggen. Naar de ‘grote’ stad Mzuzu. Het is hier echt totaal anders. Alles is veel primitiever, maar gewoon goed. Je moet creatief denken. Voor mij lijkt het nu net of ik nog op vakantie ben. ’s Middags ben ik samen met de Nederlandse schoolklas mandazi’s wezen halen. Dit zijn een soort van oliebollen, ze zijn echt heel erg lekker. De mandazi’s verkopen ze bij het ziekenhuis, en de opbrengst hiervan gaat naar het ziekenhuis. Deze avond had ik ook een afscheidsfeestje van Helen Scott. De bewoner die nu in het huis woont waar ik straks in hoop te gaan wonen. Dit was heel bijzonder. Het is hier heel gemoedelijk ook al ben je totaal onbekend bij de meeste van de gasten. Veel kennis gemaakt met allemaal nieuwe mensen die voor mijn doen allemaal op elkaar lijken. Al met al veel beleeft deze dag.

Donderdagochtend ben ik in het ziekenhuis geweest om mijzelf voor te stellen aan het hoofd van de verpleging. Ze hoopt dat ik het erg naar mijn zin ga hebben en ik kan maandag al gaan beginnen op de verschillende afdelingen binnen het ziekenhuis. Ook zal ik aan de slag gaan in de (palliatieve) thuiszorg en de mobile clinic. Dit is een buitenpost van het ziekenhuis waar ze kleine testen doen en mensen vaccineren. Deze ochtend ben ik ook met Marieke mee geweest naar het ziekenhuis bij de HIV-poli waar we met de kinderen, die mee waren voor de poli-controle, hebben getekend en gepuzzeld. Hier wordt ook geprobeerd, door de Malawiaanse medewerkers, om HIV bespreekbaar te maken. Hierbij willen ze dat de ouders, als ze deze hebben, het vertellen.

Op vrijdag heb ik een rondleiding door het ziekenhuis gehad door het hoofd van de verpleging. Hierbij heeft ze echt alles laten zien wat er maar te zien was. Alle belangrijke personen heeft ze aan me voorgesteld.

Afgelopen zaterdag zijn we met een aantal buitenlanders naar Mzuzu om daar even gezellig met koffie te drinken, en daarna met elkaar boodschappen te gaan doen. Ook ben ik deze dag verhuisd naar mijn eigen huis. Het is echt heel groot en heeft een stuk of 5 kamers.

De zondag in Malawi is totaal anders als in Nederland. Allereerst kwam ik al een half uur te laat in de kerk doordat ik opgesloten zat in de badkamer. Hierdoor hebben ze 2 deuren opengebroken voordat ze bij mij kwamen. Uiteindelijk waren we nog wel op tijd om voorgesteld te worden in de kerk. Je wordt hierbij welkom geheten en er wordt voor je gebeden. Tijdens de preek wordt er soms door de gemeente amen geroepen. Het collecteren wordt hier per wijk gedaan. En er wordt verwacht dat je naar voren komt lopen om het daar in de collectebak te doen. Verder die dag nog bij iemand koffie gedronken en ’s avonds met de Nederlandse dienst meegeluisterd.

Vandaag was het zover. De eerste werkdag. Allereerst werd ik tijdens de prayermeeting voorgesteld aan de verpleegkundige van het ziekenhuis. Hierna heb ik de overdracht van de nachtdienst aan de artsen bijgewoond en ben toen naar de mannenafdeling gegaan waar ze mij van alles hebben verteld over de afdeling en hoe het er aan toe gaat. Het is echt heel anders als in Nederland. We wassen de mensen niet. Dat wordt door de familie gedaan. Het was een rustige eerste dag. Het is veel medisch wat je doet. Zoals bloed afnemen, medicijnen delen en zuurstof toedienen. Het is totaal anders werken. Veel primitiever, ze zijn hier erg creatief in het bedenken van oplossingen. Verder hoop ik deze week mee te gaan met de mobile clinic en de thuiszorg.

Het is dus een hele andere wereld en echt heel bijzonder om daar voor 4 maanden in te mogen verblijven. Ik heb heel veel zin in de komende tijd.

Mijn adres is:

P.O. BOX 6

Ekwendeni, Malawi

Groeten,

Hans